De verborgen kunstenaar

Sylvain Cosijns en Jan Geldhof

De verborgen kunstenaar

Beeldend kunstenaar Jan Geldhof ontmoet Sylvain Cosijns in 1993. Hij is net aangeworven als artistiek begeleider van het kunstatelier van Mariaheem (vandaag De Bolster), waar Cosijns sinds 1986 verbleef. Meer dan vijftig jaar leefde Cosijns bij zijn ouders, die hem verborgen als er bezoek kwam. Ook na hun dood bleef hij alleen wonen, tot de buren de onhoudbare situatie meldden. Eenmaal uit de verborgenheid gehaald, komt Cosijns tot volle ontwikkeling. Geleidelijk aan evolueert de onzekere outsider tot een inclusieve einzelgänger. Voor De Windstoot graaft Jan Geldhof in het oeuvre en het leven van Sylvain Cosijns en beschrijft hij de geschiedenis van 25 jaar werken in een atelier met kunstenaars met een verstandelijke beperking.

de onzekere outsider evolueert tot inclusieve einzelgänger

Jan Geldhof over het werk van Sylvain Cosijns (21/10/1932 – 20/07/2020)

Sylvain Cosijns is een van België’s bekendste outsider kunstenaars. In Wit.h gebruiken we doorgaans het woord outsider niet omdat het begrip zelf wijst op een persoon in de marge. Centraal in onze visie staat het begrip inclusie. Dit impliceert dat iemand opgenomen is in het geheel (inclusief) en niet uitgesloten (exclusief of afgesloten, apart).

Het tijdperk waarin Sylvain geboren is, de sociale situatie waarin hij opgroeit, en de wijze waarop hij (over)leeft tot hij 54 jaar oud is, maakt dat het woord outsider hier wel op zijn plaats is. Pas wanneer Sylvain in 1986 in Mariaheem komt wonen, krijgt hij toegang tot de middelen om tekenen. Geleidelijk aan ontbolstert het artistieke talent.

In 1993 wordt beeldend kunstenaar Jan Geldhof aangeworven als artistiek begeleider van het kunstatelier. Meer dan 25 jaar lang is Jan degene die Sylvain dingen aanreikt en die probeert de grote onzekerheid van Sylvain weg te nemen. Sylvain had angst om keuzes te maken want hij wilde altijd iedereen tevreden stellen. Hij moest alles leren kiezen: welke potloden, welke kleuren, welke inspiratiebronnen. Geleidelijk aan evolueert Sylvain naar de kunstenaar die hij geworden is: een apart en groot talent. Hij evolueert van de onzekere outsider naar de inclusieve einzelgänger die weet wat hij wil.

Jan Geldhof gaat in dialoog met de context en trekt op expeditie. Hij graaft in het oeuvre en het leven van Sylvain Cosijns. Hij beschrijft de geschiedenis van 25 jaar werken in een atelier met kunstenaars met een mentale beperking. Die cocktail van kunst, begeleiding, goeie kunst en de geschiedenis is uniek.

In haar boek De uil in de grot. Gesprekken met beelden, kunstenaars en schrijvers beschrijft Barbara Baert ‘de tussenruimte’. Dat is het unieke gebied tussen de maker en de toeschouwer. Het veld dat zicht uitstrekt van verbeelding tot wetenschappelijk métier. Die tussenruimte is de ruimte waar we kunst beleven, beschrijven en bestuderen. Het is een plek van denken, zoeken, proberen, aarzelen, mislukken en creatief oplossen. Jan Geldhof exploreert die ruimte. Via zijn stem komt Sylvain Cosijns tot leven.

tussen maker en toeschouwer